گرده منطقه ای است کوهستانی واقع در حاشیه ی غربی دریای خزر .روستای گرده در دامنه کوههای زاگرس بین مرز ایران وروسیه قرار دارد که قبل از اسلام بوده ودلمن نشین بوده اند گوزه لر مکانی بوده که در شرق گرده فعلی قرار داشته واز ان اسیاب وزیربنا ی خانه ها هنوز هم بجامانده است.گورستانی بنام سیدلرقبری در جنوب روستای فعلی واقع است که کسی از قدمت ان خبر ندارد.
بعضی ها می گویند این ابادی در زمان جنگ ایران وصفویان با عثمانی ویران شده وبعضی ها می گویند در جنگ ارامنه با مسلمانان در سال1255شمسی ویران شده وبه خرابه تبدیل گشته است.
نام روستا:
عده ای می گویند گرده به این علت نام گذاری شده که این منطقه در بن بست بوده و هر فراری یا سرکش یا مخالف تو این منطقه گیر می افتاده برای همین نام روستا را گذاشتند گرده (گیرده)
عده ای دیگر میگویند گرده به این علت گذاشته شده که این روستا گرد(دایره) بوده. عده ای دیگر می گویند به علت وجود پهلوانان زیاد تو این روستا گرده نام گذاری شده گر به معنای پهلوان
گر. [ گ َ ] (اِ) این کلمه اوستایی و بمعنی کوه است و در یسنا 1 فقره ٔ 14 و یسنا 2 فقره ٔ 14 و یسنا 3 فقره ٔ 16 و غیره آمده . در دو سیروزه ٔ کوچک و بزرگ در فقره ٔ 28 زمین ایزد نیک کنش و کوه اوشیدرن و همه ٔ کوههای رفاهیت راستی بخشنده و فر کیانی مزدا آفریده یکجا ذکر شده است . در این هشت فقره کلمه ٔ گری (= گئیری در اوستا) از برای کوه استعمال شده که در پهلوی گر گویند… کیومرث را نیز در فارسی گرشاه یعنی پادشاه کوه نامند. (یشتها پورداود ج 2 ص 308).
گر درفرهنگ فارسی معین:
( ~ .) (اِ.) کوه .
گرده درلغت نامه دهخدا:
گرده . [گ َ دَ ] (اِخ ) دهی است از دهستان بخش نمین شهرستان اردبیل ، واقع در 25هزارگزی شمال خاوری اردبیل و 3هزارگزی شوسه ٔ اردبیل به آستارا. هوای آن معتدل است و 649 تن سکنه دارد. آب آنجا از چشمه تأمین می شود. محصول آن غلات و حبوبات و شغل اهالی زراعت و گله داری و راه آن مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4).
نژاد مردم روستای گرده:
اکثریت طوایف گرده از باکو-شکی-شیروان-لریک(زوات) و از گنجه به این روستا نقل مکان کرده اند.
روستای گرده دارای اب وهوایی معتدل وخنک می باشد که باغات این روستا زبانزد بوده وانواع میوه ها در این باغات به ثمر می نشیند که1600هکتار می باشد. ولی متاسفانه به خاطر کمبود اب وکم شدن باغداران به علت به صرفه نبودن این شغل چند سالی است که باغات روستای گرده در حال نابودی است که همت مسئولین را می طلبد.
روستای گرده در سال1360 بنا به پیشنهاد وزارت کشور به دهستان گرده ارتقاء یافت که روستای گرده مرکز این دهستان می باشد.دهستان گرده در بخش مرکزی شهر نمین می باشد.
دهستان گرده قبلا شامل33 روستا بود که الان به 18 روستا کاهش یافته است.
طبق اخرین سرشماری نفوس ومسکن روستای گرده با 162 خانوار و جمعیت 492 نفر می باشد لازم به ذکر است که حدود85 خانوار از روستای گرده در شهر نمین و80 خانوار درشهر اردبیل وبالای 200 خانوار در شهر تهران زندگی می کنند.
کار مردم روستای گرده قبلا کشاورزی و باغداری ودامداری بوده که این امر به علت خشکسالی مردها وجوانان را مجبور کرده تا در مناطق مختلف مشغول کار دیگری باشند.
(انشاء الله از افراد سرشناس وچهره های ماندگار روستای گرده هم در اینده مطالبی را درج خواهیم کرد به امید خدا)
منابع: کتاب اقای ستوده وعزیزی ولغت نامه دهخدا ومعین و گفتگو با ریش سفیدان ودهیاری گرده